Neuropatije predstavljaju oštećenja perifernih nerava. Mogu biti posledica povrede, tumora ili kompresije nerava najčešćeod strane koštanih struktura koje se nalaze u njihovoj blizini. Obično je tada oštećen samo jedan nerv i ovakva stanja se nazivaju mononeuropatijama.
Neuropatije se mogu javiti i u formi polineuropatija, kada je oštećen veći broj ili svi periferni nervi usled različitih naslednih ili stečenih uzroka. Nasledne polineuropatije su bolesti kod kojih mutacije određenih gena uzrokuju promene u perifernim nervima ili njihovom omotaču. Najčešći uzrok stečenih polineuropatija je šećerna bolest, a ređe mogu biti različiti metabolički poremećaji,autoimune ili hematološke bolesti, infekcije, tumori, alkoholizam, izloženost određenim lekovima ili toksinima, nedostatak vitamina i sl. Međutim, kod skoro polovine bolesnika sa polineuropatijom uzrok polineuropatije ostaje nepoznat i pored svih sprovedenih dopunskih ispitivanja.
Neuropatije imaju različitu kliničku prezentaciju u zavisnosti od vrste i broja zahvaćenih nerava i težine oštećenja. Mogu se manifestovati prisustvom senzitivnih smetnji u vidu bola, trnjenja, žarenja, paljenja, bockanja, mravinjanja ili pak smanjenjem osećaja za dodir u distribuciji inervacije odgovarajućih perifernih nerava. Takođe, postoji i slabost mišića inervisanih od strane oštećenih nerava, koja može biti praćena i gubitkom mišićne mase. Važno je znati da intenzitet simptoma nije indikator težine oštećenja perifernih nerava.
Najčešća kompresivna neuropatija je sindrom karpalnog tunela, koji nastaje usled kompresije nerva medianusa u uskom prostoru kroz koji nerv prolazi u predelu zgloba ručja. Najčešće se manifestuje trnjenjem prva 3 prsta šake, a pacijenti se mogu žaliti i na trnjenje cele šake, ponekada i cele ruke, bol u predelu zgloba ručja ili šake, dok se u težim slučajevima javlja i slabost malih mišića šake inervisanih od strane ovog nerva.
Polineuropatije se obično manifestuju već navedenim senzitivnim smetnjama i mišićnom slabošću u predelu stopala i šaka sa postepenim širenjem ka višim delovima ekstremiteta. Takođe, kod bolesnika sa neuropatijama česti su i trofički poremećaji tipa hladnih, modrih ekstremiteta, sa oštećenom funkcijom znojenja, gubitkom maljavosti i promenama na noktima zbog oštećenja autonomnih nervnih vlakana. Najčešći uzrok autonomne neuropatije je šećerna bolest.
U cilju adekvatne evaluacije bolesnika sa sumnjom na neuropatiju savetuju se pregled neurologa i elektromioneurografski (EMNG) pregled. Zatim će neurolog napraviti dalji dijagnostički i terapijski plan.
Terapija neuropatija zavisi od vrste i težine neuropatije, kao i njenog uzroka. Terapija može biti kauzalna, ukoliko je usmerena na lečenje poznatog i lečivog uzroka bolesti ili simptomatska, ukoliko se njome smanjuju simptomi bez uticaja na uzrok oboljenja. Kauzalna terapija obuhvata lečenje imunski posredovanih neuropatija lekovima koji utiču na funkciju imunog sistema, od izuzetne je važnosti lečenje osnovne bolesti koja je dovela do pojave neuropatije, ukoliko je ona poznata, ordinira se terapija vitaminima ukoliko postoji njihov deficit itd. Kod bolesnika sa povredama ili kompresijom nerava savetuje se fizikalna terapija i po potrebi hirurško lečenje. Simptomatska terapija najčešće obuhvata terapiju neuropatskog bola odgovarajućim lekovima. Nasledne neuropatije su neizlečive, ali je kod ovih bolesnika od značaja redovno sprođenje fizikalne terapije radi sprečavanja nastanka kontraktura.
Preuzeto sa EUROMEDIC
